Novo čitanje tradicije i bezobrazne priče

     " Nedavno je  u slavističkim krugovima - kao grom iz vedra neba ! - odjeknula vest da su čuveni vukovci, akademik Ljubomir Stojanović i akademik Aleksandar Belić, postuhmno otkrili neke nepoznate činjenice o životu i radu Vuka Stefanovića Karadžića. Osim podataka da je tvorac serbske azbuke, tj. Otac, Sin i Sveti Duh serbske književnosti bio dobrovoljni davalac krvi, najveću senzaciju izazvao je podatak da se on aktivno bavio fudbalom, tačnije - da je kao centarfor vodećih evropskih klubova zapravo bio najslavniji golgeter svoje epohe! „

   Ovako počinje prva priča  / Fudbalska karijera Vuka Stefanovića Karadžića /  romana „ Istorija kao apokrif „(Agora, 2oo8.)  prof.dr Save Damjanova koji suočava stvarnu i vanvremensku istoriju boreći se protiv stereotipa i kanona. Autor ističe da su na početku 21. veka kod nas još uvek umetnički aktuelni nacionalno-istorijski mitovi, politička otkrovenja, religiozni stereotipi! Fantastika, smehotvorstvo, kreativna radost, igra, prekoračenje tabua i uopšte, sve ono što je princip slobode (dakle, demokratsko načelo) kod nas je u drugom planu zarad namrgođenih, patetičnih, sterilno-viskoparnih, kvaziangažovanih i kaobajagi etički pozitivnih umetničkih istina!

 „ Tokom prve decenije 19. veka, Vuk Stefanović Karadžić ušao je u godine kada se igrači / pa i buduće zvezde/ počinju ozbiljnije baviti fudbalom, međutim – u tom trenutku ovaj soport tek je u povoju, gotovo da i ne postoji! Znači Vuk je evntualno mogao igrati kriket, baviti se rvanjem ili mačevanjem, mogao je biti prvak sveta u folklornoj disciplini „ bacanje kamena s ramena“, mogao je zapravo biti velemajstor ma kog sporta popularnog u to vreme, ali ne i / nepostojećeg / fudbala!“

 Novi roman Save Damjanova  - „roman-lakrdija, iliti po prostom, bezobrazne priče“  (kako stoji u podnaslovu) zasnovan je na humornom doživljaju Istorije kao svojevrsnog cirkusa, a svi njeni akteri –  bili proglašeni za nacionalne ili internacionalne svetinje – deluju kao likovi nekog pornografskog stripa ili starinskog crtanog filma .

    „Zanimljivo je da javnost i čaršija nisu kao bezobrazluk  videli moj lascivni jezik ili erotske fotomontaže u knjizi, nego baš poigravanje i sprdanje sa živim i mrtvim istorijskim i književnim junacima (a ponajviše istovetan odnos prema  Crkvi!). Pouka je jasna: možeš ovde psovati i uvoditi kič u politički život, medije, verske rituale, samo ne dovodi u pitanje trenutno važeće dogme u tim sferama – a te su dogme tek opsena kojom se manipuliše kao novim tabuom bez kog bismo tobože  nestali sa lica Zemlje ili barem postali niko i ništa.“ – prezicira autor romana „ Istorija kao apokrif „  koji je ove godine  dobio  književnu nagradu „ Gospođin vir „.

  „ Junakinje ove knjige naše ,

    Istorije kao Apokrifa,

    nisu samo proste seka-daše

    već i kćeri blaženog Sizifa:

    na „ Fejsbuku“ svoje mreže pletu,

    tamo kriju prave cica-mice;

    fafale bi komarcu u letu,

    najljepše su te sajber-fufice!!!“

  /P.S.

   Već sam pogled na jednu od tijeh,

    Mami dušu na pakleni grijeh... /

/ Miss Bimbo – Istorija kao apokrif  /

       Prof. dr Damjanov stvara bezobrazne, skandalozne priče i romane, a Koder fon Damjanenko ili Sava Post-Damjanov učene rasprave, knjige i neobične antologije. 

        Književnost ne može više da se gleda van kulturnog,  političko – diplomatskog, javno- društvenog i tehniološkog konteksta. Ona u sebe sublimira čitavo orkuženje u kojem nastaje, konzumenti su nove ličnosti koji je drugačije  primaju i shvataju i zbog toga je nepohodno  njeno “novo čtanje” i “ nova reintepretacija i revalorizacija “.- stava je  profesor dr  Sava Dajmanov, autor knjige  “ Apokrifna istorija  srpske (post)moderne “(Službeni glasnik, 2oo8.). U čitanje  “ nove tradicije “ uvrštava pisce koje su utemeljivači   srpskih književnih vrednosti  skrajnuli, ovlaš ih spominjući ili prećutkujući njihove pojedine faze/ Lukijan Mušicki, Jovan Sterija Popović, Branko Radičević, Jovan Subotić, Stefan Mitrov Ljubiša, Đorđe Marković Koder, Laza Kostić, Velimir Živojinović Massuka, Momčilo Nastasijević, Dragutin Ilić…/,  označavajući i vreme da  nove književne vrednosti proističu iz dela  srpskih postmodernista  /M. Pavića,D. Albaharija, S. Basare, Đ. Pisareva, G. Petrovića, D. Kiša, N. Mitrovića… / Nova srpska proza koncipirana je, pre svega  kao svojevrsna ARS COMBINATORIA, kao umetničko-jezička delatnost zasnovana na beskrajnim mogućnostima novih i neobičnih kombinacija raznolikih elemenata, koji sami po sebi ne moraju biti NOVUM.

   Damjanov   kaže da od Biblije možemo pratiti istoriju čitanja u srpskoj kulturi, ali i istoriju čitanja kao svojevrsnu istoriju kreiranja određenih kulturnih i književnih modela kod nas. Tri glavna period te istorije su : Srednji vek i barok, kada dominira pisani tekst, od Prosvetiteljstva do kraja 2o. veka kada dominira štampani tekst i Gejtsova galaksija, koja će na prelasku 2o.–og u21.vek Gutenbergovoj galaksiji suprotstaviti elektronski, digitalni medij kao superiorniji prostor ne samo recepcije nego i višestruke percepcije teksta.