"Da ljudi pamte ljude"- do pune istine o nestalima

Skoro dve decenije nakon početka ratnih sukoba na prostoru bivše Jugoslavije, podaci Komisije za nestala lica Vlade Srbije pokazuju da se oko 16.000 osoba vode kao nestale.

Predsednik Vladine komisije za nestala lica Veljko Odalović ukazuje na to da se na Kosovu i Metohiji 1.886 osoba vodi kao nestalo, od kojih je 537 Srba i ostalih nealbanaca.

Povodom Međunarodnog dana nestalih, Fond za humanitarno pravo (FHP) predstavio je popis ubijenih, stradalih i nestalih Srba, Roma, Bošnjaka, Crnogoraca i drugih nealbanaca na Kosovu u periodu od 1. januara 1998. do 31. decembra 2000. Tom prilikom prisutnima je prikazan i TV spot "Da ljudi pamte ljude", koji će biti emitovan u medijima u Srbiji i na Kosovu kao poziv porodicama ubijenih, stradalih i nestalih da se jave FHP-u i provere podatke o njihovim najbližim i o drugim žrtvama o kojima imaju saznanja.

U saopštenju FHP se navodi :

“Tokom oružanog sukoba na Kosovu u periodu od 1. januara 1998. do 14. juna 1999. godine i nakon dolaska međunarodnih snaga na Kosovo do decembra 2000. godine, na Kosovu je ubijeno, stradalo i nestalo 13.421 osoba. O sudbini 1.886 osobe se ni danas ne zna ništa a njihove porodice još uvek tragaju za njihovim telima. Među njima je preko 500 Srba, Roma, Bošnjaka i drugih nealbanaca.
Od ukupnog broja žrtava (13.421), 10.533 su Albanci, 2.238 su Srbi, 126 Romi, 100 Bošnjaci, 40 Crnogorci, 25 Aškalije, 18 Egipćani, 13 Turci, 10 Mađari, osam (8) Goranci, četiri (4) Makedonci, dva (2) Bugari, dva (2) Česi, dva (2) Hrvati, dva (2) Rusa, dva (2) Slovenca, jedan (1) Rusin, jedan (1) Slovak i 294 žrtve čija se nacionalnost za sada ne može sa sigurnošću utvrditi. Među Srbima, Romima, Bošnjacima, Crnogoricima i drugim nealbancima, najviše je civila (1.390). Najmasovniji zločin nad srpskim civilima desio se 18.07.1998. godine u selima Retimlju/Reti i Opteruša/Opterushë (opština Orahovac/Rahovec), kada su pripadnici OVK ubili jednog a oteli 21 meštanina ovih sela. Njihova tela su 2005. godine ekshumirana iz masovne grobnice u Volujku/Vulljake, opština Klina/Klinë.

U periodu od januara 1998. do decembra 2000. godine, ubijeno je ili nestalo 309 žena iz srpske, romske, bošnjačke i drugih nealbanskih etničkih zajednica. Dana 27.06.1999. godine, u selu Dojnice/Dojnicë (opština Prizren), oteto je 14 Srba, među kojima i devet žena o čijoj se sudbini ni do danas ništa ne zna.Od januara 1998. do povlačenja srpskih snaga sa Kosova u junu 1999. godine stradala su ukupno 577 vojnika i 354 pripadnik MUP-a, od kojih je 13 albanske nacionalnosti. Najviše vojnika stradalo je na karauli Košare/Koshare, na granici sa Albanijom, njih 76. Za 285 žrtava FHP do sada nije mogao sa sigurnošću utvrditi njihov status.

FHP je registrovao najviše ubistava, stradanja i nestanaka Srba, Roma, Bošanjaka i drugih nealbanaca u opštini Prizren (276), Priština/Prishtinë (271), Peć/Pejë (240), Đakovica/Gjakovë (233) i Klina/Klinë (150). Najmlađa žrtva je četvoromesečna beba Sava Mladenović iz Prizrena/Prizren, koji je spaljen sa svojom majkom u njihovoj porodičnoj kući 21.09.1999. godine. Najstarija žrtva je 81-ogodišnja Nada Vasić koja je u avgustu 1999. godine nestala iz svog stana u Prištini/Prishtinë i o njenoj sudbini se ni danas ne zna ništa.FHP je podatke o ubistvima, stradanjima i nestancima na Kosovu u periodu od januara 1998. do decembra 2000. godine dobio analizom izjava svedoka i članova porodica, dokumentacije Haškog tribunala i domaćih sudova (u Srbiji i na Kosovu), zvaničnih izveštaja i spsikova, izveštaja domaćih i međunarodnih nevladinih organizacija, publikacija, medijskih izveštaja, fotografija i drugih relevantnih izvora. Udruženja porodica žrtava iz Srbije i sa Kosova pomogla su FHP-u u prikupljanju dokumentacije i kontaktiranju porodica žrtava.

Popis ubijenih, stradalih i nestalih na Kosovu podržali su: Britanska ambasada u Beogradu, the French Catholic Committee against Hunger and for Development, Nemačka ambasada u Beogradu, IKV Pax Christi, Kosovo Fund for an Open Society, Ministarstvo spoljnih poslova Norveške, Oak foundation, Sigrid Rausing Trust, Švedski helsinški komitet za ljudska prava, United States Institute of Peace i USAID.”

Jedino što živi mogu da učine za one koji su izgubili živote je upravo da učine sve da niko ne ostane zaboravljen, da ne bude brojka ni NN.

 Ljudi nisu brojke, a oni koji druge ljude smatraju brojkama su neljudi.

Upravo zbog toga i u ime ljudi i žrtava,treba podržati i pomoći kampanju “Da ljudi pamte ljude”,a Fondu za humanitarno društvo odati priznanje i pozvati da taj primer slede vlada i nevladine organizacije ne samo u Srbiji već i na prostoru cele bivše Jugoslavije. Na taj način doprineće istini a time i pomirenju. Šef Misije EU na Kosovu (Euleks) Iv de Kermabon s pravom naglašava da potpunog pomirenja i obnavljanja društva neće biti sve dok porodice nestalih i društvo ne dobiju odgovore o nestalim osobama .

 “Svaka vlada preuzima odgovornost za dela i nedela svojih prethodnika, a svaka nacija za dela i nedela iz svoje prošlosti.”Hannah Arendt, "Ajhman u Jerusalimu".

Ne sme se dozvoliti da nestane istina o nestalima

U tom smislu, neka i ovaj post i vaši komentari i podaci budu skroman doprinos.