Weird Shit: HYPER ORDER (II dio)

"In all chaos there is a cosmos, in all disorder a secret order." - Carl Jung

M.C.Esher - Haos i Red

Na kraju prvog dijela spomenuli smo bootstrap hipotezu i njen ouroborovsko-fraktalni princip arhitekture svemira.
On sugeriše postojanje nekakvog svemirskog fraktala koji umjesto da se pruža u beskonačnost (u oba smjera) biva uvrnut u samog sebe poput Mebiusove trake.

Neobične osobine i oblici fraktala, naročito onih iz klase Žilijaovih skupova, u koje spada i sam Mandelbrotov skup prikazan na završnom klipu iz prvog dijela, privukli su pažnju mnogih naučnika i filozofa u smislu njihove geometrijske prikladnosti za opisivanje beskonačnog.

Čak se u okviru savremene kosmologije zadnjih decenija razvila i jedna alternativna struja tzv. fraktalna kosmologija za čije se "mjesto među zvijezdama" bori nevelika skupina naučnika kao što su Sylos Labini, Luciano Pietronero, Nikolay Vasilyev, Yurij Baryshev i još poneki. No, ona nije tema ovog teksta.

Iako postoje od kada je svijeta i vijeka, fraktali su u žižu naučnog, a ubrzo zatim i šireg interesovanja dospjeli sa bumom teorije haosa.
60-tih i 70-tih godina prošlog vijeka uočeno je da grafici koji opisuju ponašanje nekih nelinearnih dinamičkih sistema imaju fraktalni oblik. Na primjer, nastajanje bifurkacija kod promjene parametra populacionih stopa ili periodičnost pojavljivanja vrtloga pri nastajanju turbulencije u prinudnom strujanju zatvorenog fluida uslijed povećanja temperature. Takođe, između ravnotežnih stanja u faznom dijagramu pojedinih dinamičkih sistema javljju se fraktalno struktuisani prelazi.

Tranzicijski dijagram (mapa) zaustavljanja klatna iznad tri pravilno raspoređena magneta (magnetima su dodjeljene boje plava, crvena, žuta) u zavisnosti od početne pozicije. Ovo je  fraktal Kantorovog tipa kod kojih se između linija razgraničenja zumiranjem uvijek otkrivaju nove linije .
Boje polja označavaju početne pozicije klatna s koje ono biva privučeno magnetu te boje.

Upravo su pionirski radovi istraživača na polju teorije haosa ukazali na istovjetne zakonistosti koje se javljaju u naizgled nepovezanim i razrnorodnim procesima: fluktuacije cjena na tržištu pamuka, populacione stope raznih životinjskih i biljnih vrsta, stanje vodostaja u rijekama i jezerima, periodičnost metereoloških pojava, šumovi u telekomunikacionim signalima i mnogi drugi.
Teorija Haosa u filozofskom smislu predstavlja radikalni holistički koncept.

Takođe ona nam govori da i sistemi koji se vladaju po krajnje prostim funkcionalnim zavisnostima, odnosno koji su deterministički koncipirani, mogu da imaju nepredvidljivo ponašanje kao na primer dinamički sistem tri nebeska tijela.
Odlična ilustracija kompleksne šeme uticaja koji se tu generišu predstavlja optički fraktal raspodjela međusobnih refleksija tri sjajne kugle.

Obojene ploče oko kugli omogućuju da se bolje sagleda distribucija polja.

Možete zamisliti kakva tek haotična šema uticaja nastaje među visoko sofisticiranim objektima, kakvi fraktali opisuju ljudsko društvo? rat? život?

Odakle potiče taj zajednički obrazac dešavanja čija se pojavnost javlja kao emanacije same prirode?

O toj nekoj dubljoj povezanosti naizged autonomnih i raznorodnih prirodnih fenomena interesantnu teorijsku zamisao Bom daje u svom holografskom modelu svemira.

Pokušavajući da razrješi neke od neobjašnjenih fenomena iz kvantne teorije - komplementarni dualizam elektrona, odnosno njegovo povremeno pojavljivanje kao čestice i kao talasa, kao i EPR paradoks (trenutačno korespodiranje stanja dva upletena elektrona, bez obzira na njihovu međusobnu udaljenost), Bom je produbio svoju zamisao o subkvantnom nivou.
On uvodi pojmove kao što su implicitni (uvijeni) i eksplicitni (odvijeni) red
stvari.
Uspostavljajući analogiju sa hologramskom projekcijom koja nastaje iz hologramskog 2D snimka (načinjenog posebnom metodom pomoću interferiranih laserskih zraka), tako što se taj snimak ponovo izloži laserskom zraku, Bom implicitnom redu dodjeljuje ulogu hologramskog zapisa u kojem je SVE "pohranjeno".
Poziciju posmatrača iz kvantne interpretacije događaja, on povezuje sa laserskom pobudom samog snimka, usled čijeg djelovanja dolazi do "odvijanja", to jest ispoljavanja dijela usnimljenog sadržaja.

Jedna od najzanimljivijih stvari vezanih za hologramski snimak je ta da on predstavlja nečitljivu sliku za oko posmatrača dok se ne pobudi laserskim zrakom. A svaki, pa i sasvim mali, odsječak filma, projektovaće pod dejstvom lasera kompletnu sliku usnimljenog predmeta. Samo će oštrina snimka i prisustvo detalja biti umanjeni u odnosnu na kompletan hologramski zapis.
Takođe, na istom filmu se mogu zapisati više (praktično beskonačno) snimaka koji se pobuđuju laserskim zracima različitog upadnog ugla.

Umjesto holograma Bom rađe koristi izraz hologibanje, pošto se stvari iz implicitnog reda neprestano odvijaju i ponovo u njega uvijaju.

Da li je Implicitni red, za kojeg neki drugi autori smatrju da se ustvari radi o polju nulte tačke (uslijed kojeg u vakumu imamo neprestano izviranje i anhiliranje virtuelnih čestica čiji je životni vijek enormno kratak - 10^-23 sekunde), a neki da je to zapravo SILA iz Ratova Zvijezda (;)), krajnja granica spoznaje?
Vjerovatno - ne. Kako kaže sam Bom, otkrivajući nova, dublja tkanja prirode, mi ne samo da pronalazimo dijelove koji su nam nedostajali na predhodnim nivoima, mi otkrivamo potpuno novu prirodu bivanja.

Implicitni red je naučna metafora o apsolutu, ustavri o onom dijelu apsoluta sa kojim mi na ovom nivou možemo da dođemo u kontakt.

Na subkvantovskom nivou implicitnog reda predmeti iz našeg svijeta prestaju da budu posebi i izdvojeni objekti. Svaka tačka u svemiru je ustvari i bilo koja druga. Sve postaje povezano nelokalno i totalno.

Pa tako i elektron nije zaseban i izdvojen objekt, već čitav sklop različitih pojava, koje se po potrebi odvijaju-uvijaju. Ponekad u obliku talasa, a ponekad kao čestica.
To što nama izgleda kao dva upletena elektona, spregnutih spinova, ustvari su dvije slike istog elektron-ansambla povezane implicitnim redom. Tako da bez obzira na njihovu fizičku razdvojenost u našem prostoru, oni su zapravo  jedno te isto.
Ono što vam ideja o implicitnom redu, u svom najdubljem značenju, govori je da ste vi, kompjuter sa kojeg čitate ove redove, vaš pas koji leži pored vašeg stola, zvuci koje čujete sa ulice, ustvari - JEDNO.

Koncept hologramskog svemira je svakako tema dovoljno interesantna za jedno posebno i šire raznmatranje, no mi ćemo se u nastavku baviti samo odnosom koji se javlja između posmatrača i posmatranog, koji se svodi na odnos uma i materije, a koji je ujedno i razlog postojanja ovog teksta.

Takođe, Bomov koncept hologramskog svemira ne treba mješati sa hologramskom hipotezom koja je nastala u okviru teorije superstruna i entropije crne rupe (Hawking, Edward Witten).

Zanimljivo da su čuveni naučnici koji su ostvarili pionirske proboje na polju kvantne-mehanike bili ljudi sa naglašenim duhovnim afinitetima.
Pa je tako Bor bio vrstan poznavalac taoističke filozofije, i često je na reveru svog sakoa nosio značku sa simbolom Jina i Janga, Šredinger se bavio proučavanjem drevnih hinduističkih spisa, Pauli je bio okrenut kabali, psihoanalizi i Jungovskim arhitipovima, dok je Hajzenberg bio naklonjen Platonu. I sam Bom se u kasnijim godinama sprijateljio sa poznatim indijskim filozofom i mistikom Jiddu Krishnamurti-jem

Po skromnom mišljenju pisaca ovih redova svijest je jedna od fundamentalnih dimenzija zbivanja. Kao što se ništa u našoj percepciji ne dešava mimo prostora i vremena, tako se ne dešava ni izvan svijesti (u širem smislu).
A otkud svijest i zašto kosmos, koji niz tokove besciljne energije juri ka entropijskoj smrti, usput stvara oaze života iz kojih nastaju oblici svijest ?

To ne znam ... ali na primjedbu da je kosmos postojao i mnogo prije nastanka svijesnih bića, odnosno da je postojao izvan svijesnog obzervera, imam nekoliko mogućih odgovora.
Uvijek se može pretpostaviti univerzalni kosmički um, odnosno kosmičko polje svijesti (nešto kao Laplasovo super-biće, apsolutni posmatrač) u kojem je omogućeno nastajanje samog svemira.
Drugi način je da stvari gledamo u suprotnom pravcu u odnosu na strijelu vremena, odnosno kroz koncept apsolutnog vremena, o čemu će kasnije biti više riječi.

Naša svijest je biunivoko povezana sa svijetom u kom egzistira. Ona ga projektuje i od njega se reflektuje i ponovo nastaje kao interferencija tih projekcija i refleksija.
Mrav doživljava mravlji svijet, kit je uronjen u duboki i plavi svijet kitova, a mi u našu predstavu o kosmosu.

Ako usvojimo da je svijest ultimativna dimenzija zbivanja onda i Fon Nojmanova solipsistička interpretacija uticaja posmatračeve svijesti na kolaps talasne funkcije posmatranog kvantnog sistema (narušavanje dihotomne neodređenosti talas-čestica) je ne samo konzistentna već i filozofski prihvatljiva.
Naša svijest, sa svim svojim produktima, tehnologijom, kulturom, naukom, omogućava nam da sa implicitnim redom ostvarimo hologramsku interakciju kojom generišemo (odvijamo) nove oblike pojavnosti.

Iako sam Bom pri osmišljavanju teorije o hologramskom svemiru nije imao nikakve namjere u tom smislu, njegove ideje su objeručke prigrlili mnogi koji se bave izučavanjima parapsiholoških fenomena.
U svjetlu njenih neobičnih postavki gotovo sve weird stvari izgledaju sasvim trivijalno - sinhronicitet, mentalna povezanost jednojajčanih blizanaca, prekognicija, osjećaj fantomskih udova ...

Očigledne su implikacije koje svijesnost ima u kvantno-hologramskoj ulozi posmatrača.
Jasno je da bića više svjesnosti imaju kompleksniju, veću, dublju predstavu o svjetu u kojem postoje. Intezivnije i raznovrsnije intereaguju sa implicitnim redom. Jasno je i da ograničena ljudska svijest i pored svih briljantnih ostvarenja u dokučivanju tajni prirode može da ima u fokusu samo djelić kosmičkog holograma.
No, dobra stvar sa svjesnošću je što se ona može ekspandirati kao balon.
A izduvan balon i onaj napunjen toplim zrakom potpuno se drugačije ponašaju na vjetru, na koga utiču i oblaci i temperatura tla i sunčeve mrlje ...

(nastaviće se)