Zajedničko poreklo Evropljana

Ključna debata oko prirode evropskog identiteta vodi se oko pitanja da li je on kulturni ili politički, ili i jedan i drugi. Nepotibna činjenica je da je Evropljanima primarni identitet nacionalni i da ih to razlikuje od npr. dve najmogoljudnije zemlje, koje su, iako po mnogim kriterijumima populaciono diferenciranije, uspele da kreiraju primarni nacionalni narativ, daleko jači od većine regionalnih. Npr. u Indiji je stvoren jedinstven kulturni i politički identitet, koji je potpomognut svešću o dugom postajanju države, ali i neformalnim ali veoma snažnim religijskim narativom (Hinduizam). Indijci ne govore istim jezikom, čak je razlika između jezika dravidskog juga zemlje i severa daleko veća nego između npr. engleskog i srpskog. U Kini, državotvorni narod ‘Han' govori deset jezika (koje oni zovu dijalekti), koji su najčešće manje slični nego što su npr. srpski sa ruskim ili engleski sa nemačkim (ali su ipak sličniji nego što je srpski sa francuskim ili švedskim). Npr. Kantonezu je daleko teže da razume nekoga iz Nankinga, nego Srbinu Ukrajinca. Međutim, u stvaranju moderne kineske nacije praktično jedinstvena kultura, dugo državno jedinstvo i priznavanje najbrojnijeg od svih sino-jezika: mandarinskog, kao jedinog zvaničnog, odigrali su ključnu ulogu.
Za Srbe je važno da razumeju da se evropski identitet ne kosi sa našim nacionalnim narativom (i epom, svakako) i da je on praktično naš sekundardni identitet. To građanin ove zemlje najbolje može uvideti ako je van svog kontinenta. Tada će ga, pre svega, percipirati kao Evropljanina i on će se, ako nema sunarodnika, družiti uglavnom sa ljudima koji pripadaju evropskim nacijama.
Naime, kako god mi Srbi sebe posmatrali, da li kulturološki, religijski, rasno ili pak po poreklu (lingvističkom ili genomskom) mi pripadamo istoj grupaciji kao i praktično sve nacije Evrope. Dakle, Evropljani smo, ma koji kriterijum uzeli.
Budući da mnoštvo novih studija nedvosmisleno ukazuje na jedinstveno poreklo (lingvističko i genomsko), odnosno supstrat evropskih naroda, analiziraćemo detaljno tu temu. Mnogi već kritikuju taj pristup nalazeći u njemu previše esencijalističkog i potencirajući potrebu da se fokusiramo na politički i kulturni identitet Evrope.
Istina, sam razvoj EU nalaže potrebu za insistiranjem na, pre svega, političkom identitetu. Međutim, pomenute studije su, pre svega, inspirisane naučnom radoznalošću, pa i stalnom ljudskom potragom za poreklom (npr. dve najvažnije teme kod drevnih ljudi bile su hrana i poreklo; oni koji su kao deca pričali sa svojim dedom na selu teško da su mogli zaobići ‘porodično stablo' i slavne pretke). Na kraju, pitanje: ‘ko smo mi Evropljani' nosi najveći deo odgovora na pitanje: ‘ko smo mi Srbi'.

Politički i kulturni identitet Evropljana

Pre prelaska na genomsko i lingvističko poreklo Evropljana, potrebno je kratko se osvrnuti na politički i kulturni identitet Starog kontinenta. Naime, političke zajednice čije građane ne povezaje osećanje pripadnosti, odnosno identiteta, teško da mogu opstati. Legitititmet i stabilnost jedino se mogu ostvariti ako su građani politički povezani, dakle ako želi da budu članovi jedne političke celine.
Pod kulturnim identitem podrazumevamo vrednosti, predanja, običaje, stavove, simbole, sage, umetničke tvorevine i forme svakodnevnog života, što je presudno za pripadnost društvenom kolektivu i njegov opstanak. Politički identitet, pak, predstavlja svest o pripadnosti jednoj zajednici za koju neizostavno važe obavezujuće norme u svim pitanjima koja su svima zajednička (i to u kombinaciji sa spremnošću da se snose posledice koje iz njih proizlaze).
Čuvena rečenica Masima Azeglia, pionira ujedinjenja: ‘Stvorili smo Italiju, sada moramo stvoriti Italijane' verovatno snagom primera prija evro-optimistima, međutim, napraviti naciju od građana EU sada izgleda nerealno. Nisu mali rizici da insistiranje na kulturnom identitetu EU dovede do prenaglašavanja razlika između Evrope i ostatka sveta, kao i do varljive slike da je sama EU homogena. Teza da je za Evropsku uniji presudan politički identitet (a bez jače fiskalne unije i posledično snažnije solidarnosti to je teško dostižan cilj), a ne kulturni je sve prisutnija, i polazi od stava da treba ostaviti dovoljan prostor za kulturne razlike. Politička zajednica koja bi od svojih građana zahtevala da postanu kulturološki jednaki rizikovala bi ono zahvaljujući čemu opstaje, a to je politički legitimitet demokratske pravne države. Habermas navodi brojne karakteristike evropske kulture i njene istorije: hrišćanstvo i kapitalizam; (od drevnih Grka potekle) prirodne nauke i tehniku; rimsko pravo i Napolenov pravni kod; urbani oblik građanskog života i sekularizaciju; demokratiju i ljudska prava. Međutim, tvrdi Habermas, ništa od navedenog ne može se više posmatrati kao osobenost evropskog kontinenta, sve ovo susrećemo i u drugim kulturama i tradicijama, naravno ne u istim proporcijama (dok u slučaju Anglo-Amerike ili Australije ne postoje skoro nikakve razlike).

Zajedničko poreklo Evropljana

Praktično celokupan genetski materijal današnjih Evropljana vodi poreklo od tri velike populacione grupacije, koje su u neverovatnoj meri izmešane tako da praktično sve nacije na kontinentu imaju uglavnom dosta slične genomske ‘strukture'. Velikoj grupi drevnih ljudi, koja je pre oko šest hiljada godina živela u stepama današnje južne Rusije, dugujemo i faktičke sve današnje evropske jezike, naravno tu je i srpski. Ova spoznaja do te mere pomera naše razumevanje Starog kontinenta pre nastanka prvih pisama, da se slobodno može govoriti o revolucionarnom otkriću koje odbacuje ili potvrđuje ranije teorije lingvista, arheologa i istoričara.
To da su današnji evropski narodi najsrodniji među sobom u odnosu na sve druge kontinente (misli se na domorodačko stanovništvo) znalo se i ranije. Međutim, nalazi više studija objavljenih u poslednjih nekoliko godina, a posebno prva uspešna sekvenciranja DNK ljudi koji su živeli pre osam do tri hiljade godina ukazuje na njihovu iznenađujuću sličnost sa nama.
Među pomenutim istraživanjima istaknuto mesto zauzima istraživanje tima sa Instituta za istoriju čoveka u Jeni (Max Planck Institute for Human History). Ovi naučnici su koristeći genomske podatke objasnili kako su tri grupacije naših predaka praktično oblikovale današnju populaciju Starog kontinenta. Radi se o lovcima-skupljačima, ranim poljoprivrednicima i drevnim Severno-Evroazijatima.

Iznenađuja genetska sličnost prvih stanovnika Evrope

Pre nego što je poljoprivreda počela da se širi Evropom stanovnici kontinenta bili su lovci-sakupljači. U junu 2012. tim predvođen genetičarem Lalueza-Fok-om (Univerzitet u Barseloni) uradio je kompletnu sekvencu DNK iz mitohondrije lovca-sakupljača, skeleta otkrivenog 2006. u La Brana-Arintero, pećini na severozapadu Španije. Potpuno sekvenciranje nuklearnog DNK La Brana skeleta dovelo je do veoma važnih zaključaka. Poređenje ključnih gena uključenih u boju kože i očiju, ishranu i imuni sistem, sa genima ranih farmera i modernih Evropljana daje novu sliku promena koje su se dogodile u evropskoj populaciji, sve do vremena dok rani poljoprivrednici nisu (i brojčano) preovladali. Veliko iznenađenje bilo je da je fenotipska analiza ukazala da je La Brana čovek imao tamnu kožu i plave oči, kombinaciju retko viđenu kod modernih Evropljana. Iako današnji stanovnici južne Evrope imaju tendenciju da budu nešto tamniji od svojih severnih kolega, oni su još uvek relativno svetle kože. Preliminarne studije pokazuju i da su drugi evropski lovci-sakupljači imali tamnu kožu i plave oči.
Još jedna karakteristika La Brana genoma je u skladu sa trenutnim teorijama o tome kako je poljoprivreda promenila ljudsku biologiju. Geni uključeni u razgrađivanje laktoze (ključni šećer u mlečnim proizvodima) i skroba (ključni hranljivi sastojak u žitima) nisu bili razvijeni, što znači da lovci-sakupljači praktično nisu mogli da svare te namirnice, koje kasnije postaju od suštinskog značaja za ishranu u poljoprivrednim društvima.
Dok je bilo očekivano da rani poljoprivrednici iz cele Evrope genetski izgledaju slično, iznenađujuće je da genom lovaca-sakupljača, takođe, ukazuje na međusobnu sličnost, suprotno od onoga što bismo očekivali imajući i vidu samu razuđenu geografiju i ogromnu veličinu prostora, od Iberije do Južnog Sibira. Dakle, evropski lovci-sakupljači su bili široko rasprostranjeno, ali uglavnom genetski i kulturno kohezivno stanovništvo (a ne izolovane nomadske zajednice), dugo pre nego što su stigli rani poljoprivrednici. Taj genom nosi značajne sličnosti sa 24 hiljada godina starim genomom deteta u južnosibirskom mestu Mal'ta. To sugeriše da je postojao značajan protok gena, tj. ljudi, između istoka i zapada Evroazije, što je dovelo do veće homogenosti te populacije. Na ovo ukazuju i DNK drevnih skandinavskih lovaca-sakupljača, koji je pokazuju genetske sličnosti i sa La Brana i genomom deteta u sibirskom mestu Mal'ta. Ovo bi moglo da objasni zašto su praistorijske lovci-sakupljači bili u stanju da koegzistiraju sa ranim poljoprivrednicima nekoliko hiljada godina pre nego što su ‘nestali sa scene', odnosno pomešali se sa farmerima i izgubli većinu kulturoloških i jezičkih osobenosti.

Prevaga ranih farmera

Drastična promena evropskog genoma desila se pre sedam i po hiljada godina. Analizirajući DNK izvađene iz drevnih kostiju, paleogenetičar i arheolog, Johannes Krause sa grupom saradnika (Max Planck Institute for Human History, Jena), pratio je unazad genetske pretke ljudi, posebno onih koji žive u Evropi danas. Koristeći nedavno razvijenu tehnologiju sekvenciranja DNK, istraživanje pokazuje da je do prve velike genetske smene došlo pre oko osam, odnosno sedam i po milenijuma. Ta drastična promena se dešava kada Evropu masovno naseljava stanovništvo Anatolije, odnosno Bliskog Istoka, koji su usvojili znanje poljoprivrede živeći van Evrope (Bliski Istok je kolevka prvog pripitomljavanja životinjskih i biljnih vrsta). Ova promena kulture donosi i značajnu promenu genetskog materijala. Relativno brzo, za oko pola milenijuma, dolazi do veoma izražene ‘zamene' pređašnje populacije novom.
Ovu dramatičnu promenu možemo posmatrati i kao tehnološku. U jednom momentu pojavljuju se ljudi koji imaju superiorniju tehnologiju, znanje, praksu, organizaciju. To ne samo da uzrokuje proizvodnju veće količine hrane, već posledično brojniju populaciju, koja u sudaru sa ljudima poput lovaca-sakupljača lako odnosi prevagu. Pored toga, i društveni i religijski život nosi nova savremenija obeležja (dok su oni koje susreću animisti). Nova božanstva vezana su mahom za poljoprivredu i njihova kohezivna moć, odnosno mogućnost da povežu ljude u složniju celinu, daleko je veća.
Da li ti ljudi žive lakše i bezbrižnije, u odnosu na vreme kada su bili lovci i skupljači plodova, pitanje je na koje nemamo odgovor. Nije nemoguće da je sama neolitska revolucija zamka u koju čovek nenameravano upada. Paradoksalno, to ima izvesne sličnosti sa kupovinom stana na kredit u Srbiji danas. Posle stambenog kredita faktički ste prisiljeni da radite od jutra do sutra u strahu od gubitka posla ili nedovoljne zarade. Vaš životni status, svakako, je podignut i možete da se posvetite stvaranju porodice. Da li vam je život lakši nego kada ste bili student pun očekivanja i nečeg revolucionarnog u sebi? Teško. Ali možda je to put kojim morate da krenete.
Kada je u pitanju današnja Srbija verovatno ne tako prijatan bio je susret stanovništva kulture Lepenskog Vira sa ranim farmerima. Imajući u vidu da je Dunav bio prirodni put ekspanzije verovatno je da su tadašnji starosedeoci Srbije među prvima bili na ‘udaru' jedne naprednije civilizacije. Ono što danas znamo na osnovu najnovijih genetski baziranim istraživanja je da je bilo uspešnih kontakata, a pod tim se podrazumeva mešanje gena (jer nosimo deo genetskog materijala pred-neolitskog stanovništva Srbije). Ono što se nameće kao zaključak je da je dolazeće stanovništvo zbog viših civilizacijskih dostignuća izvesno imalo primat. Znamo je da pre oko 7300 godina dolazi do neolitske revolucije u Lepenskom Viru, što je izvesno povezano sa kontaktom sa ranim farmerskim stanovništvom koje dolazi sa Bliskog Istoka. Osam stoleća nakon toga, posle skoro pet milenijuma postojanja, kultura Lepenskog Vira zamire. Po svemu sudeći u nastanku druge važne kulture na tlu Srbije, Vinčanske, značajnu ulogu je imao uticaj migracija iz jugoistočnog Balkana (koji je prvi ‘susreo' rane farmera), što možemo povezati sa prenosom znanja o pripitomljavanju životinja i sa agrarnom revolucijom.
Skoro potpuna prevaga poljoprivrednog stanovništva nije karakteristična samo za Lepenski Vir ili Vinču, ona je evropski fenomen. Naime, u relativno kratkom razdoblju genetski materijal ljudi koji su došli u Evropu još pre 43 hiljade godina snažno je redukovan.
Kako bi moglo da izgleda smena jedne kulture drugom pokazuje novije istraživanje genoma populacije Indije. Naime, iako je praktično celo stanovništvo mešavina Dravida i Indo-Arijevaca (od 20% do 80%, od juga ka severu potkontinenta) suptilnija analiza ukazuje da se u periodu od pre oko tri do tri i po hiljade godina ukrštanje genetskog materijala vršilo tako što je muški hromozom uglavnom dolazio od manje brojnog ali vojno nadmoćnog indoevropskog elementa, dok su ženski geni bili mahom dravidskog porekla. Pored toga, smatra se da je i kastinski sistem ustanovljen u isto vreme. Ovo implicira da je vojno i organizaciono nadmoćnija grupa plemena sa severa uzela primat nad starosedeocima, pored ostalog i eliminišući najveći deo muške populacije.
Naravno, susreti različitih kultura, posebno onih koje koriste napredniju i manje naprednu tehnologiju, uglavnom je priča sa surovim krajem za muški deo tehnološki i civilizacijski inferiorne kulturne grupe (dolazak španskih konkvistadora 1520. u Meksiko, i posledični relativno brz nestanak 90% domorodaca, jedan je od najgorih primera). Međutim, to što se verovatno desilo muškarcima koji su hiljadama godina živeli loveći na Dunavu na lokaciji Lepenskog Vira verovatno su i oni sami priredili pređašnjim kulturama.
Na kraju, čuveni ostatak lobanje iz susedne Rumunije star 42 hiljade godina ukazuje da je reč o osobi mešanog porekla, i to dve vrste: homo-sapiensa i neandertalca. Kako je prošla nama najsrodnija vrsta na planeti dobro znamo: pre oko 40 hiljada godina faktički je izčezla. Ipak, njihov odlazak nije bio bez genetskog traga, jer se njihov genetski material sačuvao u nama, naročito Evropljanima. To nepobitno svedoči da je itekako bilo međusobnog mešanja odnosno da smo danas, između 2% i 3% poreklom neandertalci. Ovo, takođe nedavno, otkriće, koje je došlo sa prvim dešifrovanjem genotipa neandertalca, odjeknulo je kao eksplozija u naučnim krugovima i tu spoznaju više nijedan ozbiljan naučnik ne dovodi u pitanje. Isti slučaj je i sa postojanjem drugih vrsta ljudi u isto vreme. Najpoznatiji su famozni Denisovljani (čiji su ostaci nađeni u istomeniom mestu altajske oblasti azijske Rusije), i čije gene u najvećoj meri nose današniji stanovnici Papua Nove Gvineje i drugih pacifičkih ostrva. Ranije pretpostavke da se kao različite vrste ljudi nisu mogli mešati sa Neandertalcima (ili Denisovljanima) odbačene su, budući da dve vrste koje imaju relativno skorašnjeg zajedničkog pretka mogu imati fertilno potomstvo. Dakle, otuda naši neandertalski geni, koje od svih ljudi u svetu praktično jedino nemaju Afrikanci. To dosta govori o ‘tačnosti' raznih rasističkih teorija.
Ono što je za nas danas bitno, je da je neolitska revolucija (početak razvoj poljoprivrede i pripitomljavanja životinja pre oko 12 000 godina, na Bliskom Istoku), kao jedna je od tri najvažnije revolucije u ljudskoj istoriji, zaslužna za naš, u komparaciji sa precima, veoma lagodan život. Naime, ključna stvar do koje je dovela domestifikacija je eksplozivan rast populacije, s tim direktno povezana treća revolucija (izum pisma i stvaranje prvih civilizacija). Stvaranje država (jer se ne može praktično rukovoditi grupom većom od 150 ljudi), te posledična specijalizacija ljudi, dovodi do razvoja nauke i tehnologije, time uzrokovanog snažnog porasta produktivnosti rada i eksplozije proizvodnje svega i svačega. Sve ostalo, pa i industrijska (i informatička) revolucija, je neumitno. Iskreno rečeno, i neolitska revolucija je bila neizbežna; na kraju krajeva, desila se potpuno nezavisno i u Centralnoj Americi, ali oko deset milenijuma kasnije. Prva revolucija, kognitivna, koja se odigrala nekoliko desetina hiljada godina ranije, povezana sa razvojem samosvesti, kulturoloških obrazaca, uključujući i religiju, izvesno je najvažnija i ona je oblikovala čoveka kakav je on i danas.

Vreme kada su dolazili Srbi (ili ‘Druga velika evropska seoba')

Druga gigantska genetska promena desila se pre 4800 do 4500 godina, sa nomadima iz koji dolaze iz Južne Rusije. Naime, arheolozi su detektovali stepsku kulturu stočara (zvana Jamnaja-Yamnaya) u oblasti južne Rusije i istočne Ukrajine, datirajući je pre oko 6 hiljada godina (iz kulture Jamnaja, locirane severno od Crnog mora u današnjoj Rusiji, proučavani su kosturi devet drevnih ljudi, sahranjenih u zemljanim humkama zvanim ‘Kurgan'). Ovo stanovništvo stupa u kontakt sa populacijom Zapadne Evrope pre oko četiri i po hiljade godina, kada neolitska ‘Corded Ware' kultura (Centralna Evropa), koja tri četvrtine genomskog porekla vodi od kulture Jamnaja, kreće u ogromnu migraciju ka srcu Evrope (sa njene istočne periferije).
Stepsko (Jamnaja) poreklo je sveprisutno u genima današnjih Evropljana. Ovi nalazi pružaju podršku za teoriju porekla indoevropskih jezika u Evropi iz (kaspijskih) stepa Južne Rusije, odnosno severno od Kavkaza.
Šta se desilo da jedna, u početku relativno malobrojna populacija, koja je govorila izumrlim jezikom koji danas zovemo proto-indo-evropski (od koga se razvio i srpski), tako uspešno stupi na istorijsku pozornicu. Kako su ti nomadi, koji su se u manjoj meri bavili i zemljoradnjom, uspeli da relativno brzo postanu superiorni u odnosu na tada razvijene civilizacije poput drevnog Sumera illi Egipta (već je prva indoevropska država, Hetitsko carstvo, tokom većeg dela drugog milenijuma stare ere uspešno vladala malom Azijom i okruženjem, deleći sfere uticaja sa Egiptom).
Verovatno da odgovor leži u naizgled ne tako značajnim stvarima. Ti ljudi su već pre 4300 godina mogli da piju mleko i kada odrastu zahvaljujući jednoj srećnoj mutaciji (precizno rečeno: postali su laktozno tolerantni). Na taj način, sa pet litara mleka mogli da dnevno hrane dvoje dece (dok su npr. narodi Bliskog Istoka bili prisiljeni da mleko pretvaraju u sir, gubeći skoro polovinu njegove energetske vrednosti). Pored toga, proto-indoevropljani bili su vešti sa konjima, znali su za točak i verovatno su koristili tzv. vagone, odnosno uska kolska vozila (tek jedan metar široka), što je bila svojevrsna saobraćajna revolucija. Naime, mogli su da na taj način prenose teret širom rusko-ukrajinskih stepa, gde su živeli, što je uz korišćenje pripitomljenih konja u okršajima, bilo veoma važno za njihove ratne napore. Ima indicija da je ‘indoevropsko' stanovništvo imalo vrlo snažan populacioni rast, što se može povezati sa njihovim skoro permanentnim raseljavanjem prema zapadu i jugu, gde su opet, zahvaljujući smanjenoj smrtnosti odojčadi uglavnom odnosili brojčanu prevagu. Indikativno je da kod mnogih naroda Evrope postoje mitovi o snažnim riđokosim ratnicima na konjima, koji dolaze odakle se sunce rađa. Korišćenje ovih mitova, posebno karakteristično za 19. vek, naravno ima esencijalističku notu, i to je nešto što se u javnom diskursu evropskih nacija izbegava.
Prvo indoevropsko stanovništvo današnje Srbije verovatno čine Iliri i Tračani, dok druga indoevropska grupacija, koja nameće jezik dolazi u četvrtoj deceniji 7. veka. Radi se slovenskim plemenima koja sebe nazivaju i Srbima.

Današnji genomski supstrat Evrope

Postavlja se pitanje šta se desilo sa ranim farmerima i lovcima-skupljačima. Jezički gledano, od njih nije ostalo puno; pretpostavlja se da su jezik Baska, kao i izumrli jezici, neki još nedešifrovani kao Kritski A, Iberijski i Etrurski, jezici kojim je govorila populacija koja je donela poljoprivredu u Evropu. Međutim, genomski posmatrano rani farmeri ostavili su najveći trag u današnjem evropskoj populaciji, dok je genom lovaca-sakupljača veoma snažno zastupljen.
Kulturološki posmatrano može se pretpostaviti da je, posebno u južnim delovima kontinenta, prevagu odnela daleko brojnija populacija a to su rani farmeri (npr. današnji Sardinijci čak 82% svog genoma ‘duguju' njima). Naime, usvajanje jezika ne znači da je nužno došlo do bitnije genetske promene, niti nametanja kulture. Npr. jasno je da je romanizacija Dakije bio relativno brz (i veoma krvav) proces (najviše vek i po) i da usvajanje latinskog jezika, kasnije vulgarizovanog, nije imalo skoro nikakvog uticaja na genomski supstrat stanovništva današnje Rumunije. Sličan slučaj je i sa mađarski jezikom, koji je jedan od retkih ne-indoevropskih jezika na Starom kontinentu, dok su pomenute studije pokazale da se populacija Mađarske genomski ne razlikuje od suseda. Ova dva primera, kao i npr. nametanje latinskog drevnim Iberijcima, ukazuje na bitan obrazac. Ako je neka jezička skupina, ma koliko bila malobrojna, vojno ili kulturološki superiorna, usvajanje njenog jezika skoro da je neminovno. Postoje naravno i drugačiji primeri; slovensko stanovništvo Bugarske uspelo je za samo tri ili četri generacije da Asparuha i njegove naslednike, učini Slovenima.
U sada već čuvenoj studiji Lazaridis et al. 2014. analizirani su genomi 69 skeleta (uključuju i čuvenog alpskog čoveka Ozija, zaleđenu mumiju staru 5 300 godina) iz perioda od pre 8000 do 3000 godina. Potom su analizirani genomi 2 345 savremenih domicilnih Evropljana. Pokazalo se da ogromna većina današnjih Evropljana potiče od tri visoko diferencirane populacije: Zapadnoevropskih lovaca-sakupljača, Drevnih Severno Evroazijata (čiji geni su oblikovali i rane evropske farmere i koji su preci stanovništva Jamnaja kulture iz kaspijskih stepa Južne Rusije), te Ranih evropskih poljoprivrednika (uglavnom od Bliskog istoka, ali koji 44% svog porekla vuku od "Basal Eurasian" populacije, povezane sa Drevnim Severno-Evrozijatima). Praktično celokupna današnja populacija Evrope ima sve ove tri genetske komponente. Dakle, DNK struktura današnjih Evropljana dominantno je određena sa dve velike seobe, jedne pre osam hiljada, a druge koja je počela pre 4800 godina. Ova druga Evropi je donela jezik, koji se danas podelio na slovenske, germanske, romanske jezike (i druge, poput Grčkog ili Irskog). Ovi nalazi su u korelaciji sa znanjem arheologa koji tvrde da su se kulturne promene (npr. promene egzistencijalnih strategija) dogodile u isto vreme usled migracija. Pokazalo se da su kulturne i genetske promene u ovom slučaju išle zajedno.
Novije analize, i lingvističke i genomske, ukazuju na ispravnost tzv. Stepske hipoteze, koja ukazuje da se jezik širio ka zapadu kontinenta zajedno sa inovacijama, koje se odnose na pastirsko stočarstvo, kola sa točkovima, pripitomljavanje konja, tkanje vune.
Tim lingvista sa Berklija praktično je potvrdio Kurgansku hipotezu staru šest decenija da je se proto-jezik savremenih Evropljana govorio u današnjoj Južnoj Rusiji. Kvalitativni dokazi iz rekonstruisanog rečnika i korelacija sa arheološkim podacima ukazuje na to da je Proto-indoevropski jezik nastao u reonu kaspijskih stepa (i šire), zajedno sa kulturnim inovacijama u vezi sa stočarstvom, pre 6500 do 5500 godina. Koristeći statističko modeliranje, ovaj tim lingvista izračunao je koliko se brzo 207 kompleta reči od preko 150 indoevropskih jezika (uključujući i izumrle jezike) promeno tokom vremena. Naime, filogenetska analiza omogućava preciznije zaključke o stopi promena jezika (na osnovu promena između antičkih i srednjovekovnih jezika i njihovih modernih potomaka). Leksičke osobine prolaze kroz povratnu evoluciju zbog ponavljajućih obrazaca semantičkih i morfoloških promena. Pokazalo se da su jezici koji prvi put koriste date reči počeli se da se razilaze pre 6500 godina. Ovo je, zajedno sa ponovnom analizom ‘porodičnog stabla' indoevropskih jezika, ukazalo da je stanište jezika predaka u velikoj stepi koja se proteže od granice Ukrajine i Moldavije do granice Kazahstana i Rusije.