Fašizam i antifašizam kao politika i kao šminkeraj

Ovaj tekst nastao je kao deo diskusije sa Tomom Herbertom na blogu Dušana Maljkoviča. Pošto se tamo poprilično zagubio u poplavi trolerske liberastije, odlučio sam da ga izdvojim u svoj blog, gde nemam nameru trolerima da dopustim da se previše igraju samo zato što ne znaju kako da utucaju svoju dokolicu.

"Pozvao bih vas da se zapitate ko je čiji politički reprezentant u Srbiji. Jasno je da su LDP (Liberalno demokratska partija) i DS (Demokratska stranka) politički predstavnici krupne buržoazije, našeg glavnog neprijatelja, i staviše, direktno finansirane i podsticane na političku aktivnost od tog neprijatelja. Sa druge strane, organizacije tipa Krvi i čast, Nacionalni stroj, itd. predstavljaju političke reprezentante sitne buržoazije i lumpenproletarijata u svim bojama i oblicima. Oni, doduse, za razliku od DS, LDP i tsl, nisu direktno finansirane i podsticane na političku aktivnost od strane klasa koje predstavljaju -- ove klase ih se neretko gade. Zapazite pri tome da politički predstavnici sitne buržoazije i lumpenproletarijata politički deluju u reakciji na 1) tranziciju (iz socijalističkog načina proizvodnje u kapitalistički) i 2) na dominaciju (ekonomsku, političku, ali pre svega ideološku) krupne buržoazije u kapitalističkom načinu proizvodnje. Obratite pažnju: oni reaguju na iste stvari na koje (bi trebalo da) reagujemo i mi, oni se bore protiv istih stvari protiv kojih (bi trebalo da) se borimo i mi. Međutim, njihova reakcija ima reakcionarni karakter, a njihova borba, u najboljem slučaju, ima za cilj uspostavljanje predkapitalističkog nacina proizvodnje, a obično se zadovoljava manjom ili većom reformom kapitalističkog načina proizvodnje (pri tome mislim na fašizam i nacizam u prvoj polovini XX veka). "

Tom Herbert

Da, pravo pitanje jeste "ko je čiji politički reprezentent u Srbiji". To pitanje iziskuje pre svega utvrđivanje toga koje socijalne i političke deluju u Srbiji i kako se ideološki i politički artikulišu i organizuju. Toma Herbert pri tome polazi od pretpostavke da su to isključivo nacionalne snage i da je moguć kapitalizam u jednoj izdvojenoj zemlji nakon "socijalizma u jednoj izdvojenoj". Otuda u njegovoj analizi nigde nema svetskog imperijalizma i njegovog presudnog uticaja na tranziciju i konačan prelazak totalitarne staljinističke na njegovu stranu u toj tranziciji. Otuda on u Srbiji nalazi i nacionalnu krupnu buržoaziju i sitnu buržoaziju i lumpenrpoletarijat i proletarijat - po "klasičnoj" šemi ekonomske i socijalne stratifikacije nacionalnog kapitalizma. Srednje buržoazije zbog nečega nema u toj analizi. Problem je, međutim, u tome što ta klasična dogmatska šema ne radi više nigde u svetu, a ponajmanje u tranzicionim zemljama, a među njima opet ponajmanje na Balkanu i napose u Srbiji.

Ni u jednoj tranzicionoj zemlji staljinističkoj birokratiji nije uspelo da se transformiše i konstituiše u novu nacionalnu buržoasku klasu i uspostavi nekakav suvereni nacionalni kapitalizam. Buržoazije se konstituiše u klasu u procesu prvobitne akumulacije - procesu razdvajanja sitnog robnog proizvođača od sredstva proizvodnje, tj. u procesu masovne eksproprijacije, pauperizacije i proletarizacije seljaštva i sitnih, zanatskih robnih proizvođača, a u buržoaskim, antifeudalnim, revolucijama otklanja prepreke konstituisanju nacionalnog tržišta i svom razvitku, odnosno razvitku nacionalnog kapitalizma. Epoha nacionalnih kapitalizama okončana je već krajem 19. veka, a zamenila ju je, početkom 20. veka, epoha imperijalizma. To je abeceda marksističke analize istorijskog razvitka čovečanstva u poslednjim vekovima.

Tranziciona "restauracija" kapitalizma nije nikakav povratak nekakve stare restauracionističke nacionalne klase na vlast. Takve klase praktično i ne postoje u tranzicionim državama. Ta "restauracija bez stare restauratorske nacionalne klase" je ponovni prodor svetskog imperijalizma u one države iz kojih je bio izgnan proleterskim revolucijama i u kojima je nacionalna buržoazija, kao socijalni i politički oslonac svetskog imperijalizma, bila definitivno uništena kao klasa. Ovaj "tranzicioni kapitalizam" ostvaruje se ne u procesu prvobitne akumulacije, nego u naletu masovne i u istoriji još neviđene dezakumulacije i privatizacijeske pljačke akumuliranih nacionalnih bogatstava i razaranja svih tekovina proleterske revolucije. Tajkuni tu nisu nikakvi krupni kapitalisti, nastali akumulacijom i centralizacijom kapitala i eksproprijacijom sitne i srednje buržoazije. Oni su naprosto politički mafiozi - legitiman porod parazitske staljinističke političke mafije.

Fašizam i antifašizam su pojave imperijalističke epohe - epohe ratova i revolucija, epohe krajnjeg zaoštravanja klasnih borbi u svetskim razmerama. Fašizam je diktatura krupnog kapitala oslonjenog na sitnu buržoazija i lumpen proletarija i poslednje je oružje imperijalizma pred neposrednom pretnjom proleterske revolucije. To je takođe klasična marksistička definicija fašizma. Komično je posmatrati ga kao nekakvu autonomnu političku artikulaciju sitne buržoazije i lumpenproletarijata. Iz prostog razloga što ove klase nikada nisu bile niti će ikada biti sposobne za ikakvu samostalnu političku ulogu. Kao i sve prelazne, intermedijarne, "srednje" socijalne klase i slojevi, uostalom. U zaoštrenim klasnim sukobima one se cepaju na segmente koji prilaze jednoj od osnovnih socijalnih klasa - proletarijatu ili buržoaziji.

Proletarijat itekako ima interes da sebi privuče i mobiliše protiv buržoazije što veći deo ovih srednjih socijalnih klasa i lumpena. Otuda strategija saveza radnika i seljaka u revolucijama 20-tog veka. Međutim, taj savez se ne gradi koketiranjem i pravljenjem koalicija sa fašističkim organizacijama. Takvu koaliciju je pravio Staljin 1932. protiv nemačke socijaldemokratije, pa je najzaslužniji za Hitlerov dolazak na vlast. Takvu koaliciju je pravio bivši italijanski socijalista i simpatizer futurizma, Benito Musolini, pa je postao vođa italijanskog fašizma.

Fašizam je krajnja forma buržoaske, imperijalističke kontrarevolucije i zbog toga je najžešći neprijatelj pre svega radničkoj klasi. Proletarijat se za uticaj na seljaštvo i sitnu buržoaziju (zanatske sitne proizvođače, sitne trgovce, sitne pogone uslužnih delatnosti, inteligenciju, radničku birokratiju...) ne bori ustupcima političkom programu i ideologiji fašizma, nego nezavisnim socijalnim, ekonomskim i demokratskim programom, a pre svega očuvanjem svoje bezuslovne ideološke, političke i organizacione nezavisnosti. Strategija proletarijata je beskompromisna klasna borba protiv imperijalizma, a ne klasna saradnja sa njim.

Staljinizam i reformizam su tipično sitnoburžoaski, intermedijarni, fenomeni klasne borbe u 20. veku. Njihova strategija je sitnoburžoaska strategija klasne saradnje - strategija miroljubive koegzistencije i narodnih frontova - nasuprot proleterskoj strategiji borbe za svetsku revoluciju i jedinstveni klasni front. Oni nemaju nikakvog čvrstog ideološkog i političkog principa, sem nagona za sopstvenim opstankom na vlasti ili u njenoj blizini, i zbog toga su spremni na kompromise i saradnju i sa samim crnim đavolom. Otuda krvavu nemačku kontrarevoluciju 1918, u interesu nemačke krupne buržoazije, predvode socijaldemokrati Ebert i Šajdeman, otuda menjševici i eseri u taboru bele garde u građanskom ratu u Rusiji 1918-1920, otuda Staljinovi savezi sa Hitlerom 1932. i 1939. godine, otuda antifašistički narodni frontovi - politička i organizaciona forma potčinjavanja proletarijata liberalnoj buržoaziji - 1934-1939 godine i nakon napada na Sovjetski Savez.

Svaka levica je po prirodi stvari antifašistička. I proleterska i liberalno-demokratska buržoaska levica (ova oznaka ovde nema nikakve veze sa LDP, koja nije ni jedno od tog dvoga, ali o tome na drugom mestu). Buržoaska levica je zainteresovana da prikrije svoju klasnu prirodu i zataška klasni sukob himerama nadklasne demokratije. Ona se u mnogo čemu preklapa sa radničkom desnicom - sindikalnom i partijskom "reformističkom" birokratijom, koja takođe svim svojim snagama pokušava da klasnu borbu zameni demokratskom klasnom saradnjom. Otuda reakcionaran karakter buržoaske i reformističke levice koja demobiliše proletarijat u situacijama revolucionarnih kriza, dezorganizuje ga, dezorijentiše i razoružava i utire put fašističkoj kontrarevoluciji. Pomenuću ovde samo primere Španije 1936-1939 i Čilea 1973. godine.

Ustanovljeni politički establišment u tranzicionim zemljama istorijski je osoben politički fenomen i po karakteristikama je najbliži kompradorskim i kvislinškim režimima, ali se i od njih razlikuje svojom socijalnom prirodom. "Partije" koje ga čine su derivati staljinističkih i staljinoidnih totalitarnih aparata i nisu nikakve nacionalne buržoaske političke partije - iz prostog razloga što i ne postoji nikakva konstituisana nacionalna buržoazija kao klasa - one nemaju nikakvog ozbiljnijeg socijalnog oslonca i legitimacije u sopstvenom narodu i zbog toga su prinuđene da ga traže izvan njega - u svetskom političkom establišmentu pod dominacijom USA imperijalizma, tj. u evro-atlantskim integracijama.

Srpski fašizam je politički šminkeraj jednako kao i liberalno-demokratski, i levi i desni, srpski pomodni antifašizam. I jedne i druge instrumentalizuje "višepartijski" totalitarni politički establišment koji je u krajnjem samo agentura svetskog imperijalizma. No, o tome detaljnije nekom sledećom prilikom.