Militarska sela Banata IV

Zajednička nit koja povezuje naselja na ovom području je reka Tamiš koja povezuje i ujedno deli naselja na levoj i desnoj obali.

Reka Tamiš

Tamiš (Rum.: Timiş; Mađ.: Temes; Nem.: Temesch) je reka koja izvire u severnim delovima rumunskih Karpata u delu koji se zove Cernei Planine (Cernei Mountains). Prolazi kroz ceo Banat a ušće mu je kod Pančeva gde se uliva u Dunav.

Ukupna dužina, od izvora pa do ušća, reke Tamiš iznosi 359 km. Od 359 km u rumunskom delu se nalazi 241 km, a u srpskom delu 118 km.
 Pošto se uliva u Dunav, Tamiš pripada crnomorskom slivu (Drenažnom bazenu).
Ulaskom u Banat, Tamiš postaje spora, ravničarska reka koja je tek u zadnjih 60 km plovna. Najvažnija luka na Tamišu se nalazi u Pančevu, dok uzvodno postoje mnogi ribnjaci, a najveći su u Banatskom Despotovcu, Uzdinu, Sakulama i Slatini

Tamiš ima veliki broj malih pritoka. Najveći broj mu je u Rumuniji : Raul Rece (Rum.:Râul Rece), reka Slatina (Rum.:Slatina), Valea Mare (Rum.:Valea Mare), Rugiu (Rum.:Rugiu), Paraul Lung (Rum.:Pârâul Lung), Armeniš (Rum.:Armeniş), reka Sebeš (Rum.:Sebeş), Bistra Reka (Rum.:Bistra Sebeş), Šurgani (Rum.:Şurgani), Timišana (Rum.:Timişana), Poganiš (Rum.:Pogăniş), Timišul Mort (Rum.:Timişul Mort) i Vena Mare (Rum.:Vena Mare). Na svom putu kroz Vojvodinu, Tamiš, ima samo jednu jedinu pritoku a to je Brzava.
Tokom vekova duž reka su se osnivala mnogobrojna naselja, tako je i sa Tamišom, na 359 km dugom putu Tamiš spaja sela i gradove dveju država. Od većih gradove tu su Karansebeš i Lugoš u Rumuniji i Pančevo u Srbiji. Od sela se mogu nabrojati: Armeniš (Rum.:Armeniş), Slatina Timiš (Rum.:Slatina Timiş), Kavaran (Rum.:Căvăran), i Rudna (Rum.:Rudna) u Rumuniji i Jaša Tomić, Boka, Sečanj, Neuzina, Botoš, Tomaševac, Orlovat, Idvor, Farkaždin, Sakule, Opovo,Sefkerin, Glogonj i Jabuka u Vojvodini (Srbija).
Još u antičkim, rimskim, vremenima pominje se ime Tamiša kao Tibiskus i Tibisis (Tibiscus i Tibisis).
Staro ušće Tamiša se nalazilo nekih 40 km udaljeno od današnjeg ušća, između današnjih sela Čenta i Surduk. Današnji Kanal Karaš je jedino što je preostalo od starog tamiškog korita. Trougao koji je omeđan Dunavom, starim ušćem Tamiša i današnjim Tamišem je danas poznat kao Pančevački Rit i zahvata površinu od 400 km².

Tamiš je neizostavan deo odrastanja u našem kraju, prvo iskustvo plivanja po njegovom mulju u plićaku, silna voda progutana tokom ''obuke '' plivanja, koju obično sprovode stariji brat i njegovo društvo u kojem se pretvoriš u zamorče za igru i gnjuranje, k'o gumen patkica u kadi. Silno ubedjivanje kako je ''kereći'' vrhunac od plivačkin stilova, najbolji za Tamiš. Da se to nekako izdržati, jer te greje misao da ćeš i sam uskoro biti ''učitelj'' nekom narednom naraštaju malih '' militaraca''.

Nekako sa plivanjem počinje i aktivnije bavljenje pecanjem - veštinom kojom mora da vlada svaki stanovnik ovih naselja. Udica se mora zabaciti , pa bilo to makar samo  jednom u životu.

Tamiš je bogat ribljim vrstama, privlačan za sportske  ribolovce  iz cele Srbije. Vrsta je mnogo, evo naših lokalnih favorita:

Grgeč (Acerina cernua), u nekim krajevima ga zovu i  okun, paplajz, smrad.

Koliko mi je ova riba zadala glavobolja kao pecarošu početniku, kada se navadi ne nekom potezu, danima samo on ide, kad zagrize udica mu udje do pola utrobe,tako bodljikavom  i balavom, muka živa izvaditi je. Meso mu je odlično ali je muka ga očistiti , bodljikav, balav i malen.

BABUŠKA (Carassius auratus gibelio)

Lokalni nazivi: melez, srebrni karas, babuška, pastak, korov

Najčešći ulov,kad druga riba ne ide, barem babuška ‘’radi’’, ide na sve mamke od hleba, gliste pa do kukuruza. Omiljena kod većine lokalnih ribolovaca, ne vole je šarandžije.

Najbolje se sprema na tanjirači, reš pečena i prelivena sa prelivom od sirćeta,belog  luka, peršuna,vegete.

KEDER (Alburnus alburnus)

Lokalni nazivi: uklija, beovica, kaugler, klija, zelenika, zekica, klejica, šnajder.

Keder  služi kao mamak za grabljivice, kao riba za početnike ( uzrast od 3 – 5 god) a u poslednje vreme se pravi i ‘’domaća sardina’’ od kedera.

MANIĆ (Lota lota)

Lokalni nazivi: žabar, derača, menka, menjka

Ova riba nije česta, pojavljuje se uglavnom zimi, slična je somu ali pripada porodici bakalara. Osetljiva je na kvalitet vode i ne zadržava se u zagadjenim vodama, na Tamišu je radio tokom 2005, 2006 i 2007. U 2008. godini bilo je sporadičnih ulova. Da li je u pitanju neko zagadjenje Tamiša ili je izlov bio prekomeran jer se nisu vraćali u vodu manji primerci ili nešto treće, pokazaće vreme.

DEVERIKA (Abramis brama)

Bela riba, nekada čest ulov, sada je ima u manjem broju. Meso ukusno ali puno sitnih koščica.

Kesega (Abramis ballerus) poznat i kao špicer i kosalj

  Bela riba, meso puno sitnih kostiju, omiljena kod starijih lokalnih pecaroša, radi dobro na plovak AMUR BELI (Ctenopharyngodon idella)

Nije čest ulov ali su hvatani i veći primerci od desetak kilograma BUCOV (Chalcalburnus chalcoides)

Nije od velike vrednosti ali je zanimljiv jer zna da pruži žestok otpor prilikom izvlačenja

ŠARAN (Cyprinus carpio)

Najpoznatija riblja vrsta na Tamišu, koja privlači mnogobrojne šarandžije. Priče šarandžija jedino se mogu meriti sa lovačkim pričama. Cenjen od lokalnog stanovništva i nezaobilazan sastojak riblje čorbe.

SOM

Kvalitetna riba koja nije čest ulov. O somovima se raspredaju mitske priče medju lokalnim stanovništvom. Pominju se ogromni primerci koji su u stanju da progutaju manje jato pataka, primerci koji su vađeni traktorom  i sajlom, prepričavaju napadi na čoveka.

ŠTUKA (Esox lucius)

Grabljivac čije prisustvo varira od godine do godine u Tamišu. Meso ove ribe nije preteratno cenjeno. Dobar je sastojak za riblju čorbu, lokalno stanovništvo veruje da daje gustinu čorbi.Pogodna za sušenje.

SMUĐ (Stizostedion lucioperca)

Moj favorit, najbolje meso, žestok borac, zahteva od ribolovca kretanje i potragu.

 Uz pecanje i plivanje, na Tamišu se uz odrastanje stiču i prva iskustva o ljubavi. Najpre su to teoretska znanja stečena od starijih u kojima ima često ima '' lovačkih priča'' a kasnije praktična znanja. Koliko je samo prvih, stidljivih i neiskusnih poljubaca palo pod krošnjama starih vrba. No, to je tema za neki naredni tekst.