STOLICA

Postoji tvrda, postoji meka stolica, srednje meka, vrlo tvrda, nezamislivo tvrda, neverovatno meka, postoje rođake stolica, fotelje a i one mogu biti tvrde, meke, udobne, opuštajuće, fotelje dremalice, neudobne sa malim tvrdim naslonom, metalne, plastične stolice i fotelje u Domovima zdravlja, postoje sedišta, takođe u rodu sa stolicama, u tramvajima, gradskim autobusima i trolejbusima, međugradskim autobusima, vozovima, avionima, helikopterima, sedišta u automobilima, džipovima. Klupe u školama i one u parkovima su proizašle iz stolica i to onih ekstremno tvrdih. Pa onda električna stolica koju je ovekovečio Endi Vorhol! Hoklica, tabure, ribarska stolica, stolica/tron u kojoj sedi Papa, stolice na točkićima po biroima, udobne i neudobne stolice u kafanama i kafićima, baštenske i režiserske stolice, stolice na aerodromima i klupe u katoličkim crkvama, klupice pored grobova, stolica na kojoj za vreme obeda sedi prestolonaslednikovica, frizerske i zubarske stolice... Najviše ne volim stolice od kovanog gvožđa!

Nisam siguran da je većina od vas čula za ili videla Princezu. Ona bi lako mogla da se uklopi u Čarobni breg Tomasa Mana da je ovaj hteo da detaljiše, da bolnicu/sanatorijum, opisuje u tanka creva. Naime i Princeza je specijalna vrsta stolice koja na sredini sedala ima okrugli otvor, rupu u koju se vrši velika nužda. Naravno da se ispod otvora nalazi odgovarajući tank za prijem vaše uglavnom tvrde stolice ali i tu ima iznimaka u vidu pljuskavog proliva. Imao sam, priznajem neugodnoneprijatnu priliku, da jednom, samo jednom!, koristim Princezu! Koliko god sam se trudio i raspitivao, nisam uspeo da saznam ko je ili kako joj je nadenuto baš to ime. Ali sam se zato naslušao: Princezu u sobu 15, Princezu u sobu 8... Princeza je namenjena nepokretnim bolesnicima, pardon, pacijentima. Ovo, pacijentima je zarad bolničkog osoblja, od sestara do lekara, koji se groze naziva bolesnik, svi oni preferiraju naziv pacijent. Reč pacijent dolazi od francuske reči patient čije je prevashodno značenje: Strpljiv, istrajan a tek u prenosnom/drugom značenju može da glasi: Pacijent, bolesnik, osuđenik, mučenik, patnik (Francusko-Hrvatski ili Srpski Rječnik, Valentin Putanec, Školska knjiga, Zagreb, 1982.) Dakle, samo strpljivo i istrajno dozvolite da vas pacijentiraju a o lečenju bolesti/bolesnika, nema ni reči, neka vam bog pomogne!

Od njenog nastanka, funkcija stolice se nije menjala ali se dizajn stolice razvijao. Dugo vremena stolica je bila samo deo neophodnog nameštaja i nije se vodilo računa o njenoj udobnosti, ako tu ne uračunamo stolovače crkvenih velikodostojnika ili stolice aristokratije. Tek u doba Renesanse, uz brigu o uređenju stanova, kuća, vila, dvorova, dolazi do procvata dizajna stolice, uglavnom baziranom na antici. U Firenci i Veneciji toga doba, najpopularnije su bile Savonarola (ili Faldisterijum) stolice na sklapanje. Pravljene su uglavnom od orahovog drveta, imale su ukrštene nogare i bile ukrašene rezbarijama i pozlatom. Sedište je presvlačeno kožom, plišem ili su korišćeni ukrasni jastučići. Ipak dizajn je bio u prvom planu a udobnost u drugom. Do XIX veka stolice su izrađivane isključivo od drveta. U XX veku je došlo do ubrzanog razvoja industrijskog dizajna a samim tim i do pojednostavljivanja forme i strukture stolice. Počinje i masovna proizvodnja. Ako su u XIX veku najtraženije bile stolice fabrike Thonet (Dizajnirao sam tako stolicu da će se njome koristiti ljudi iz generacije u generaciju. To će joj sačuvati lepotu. Na to ne može uticati zub vremena. Michael Thonet, Otac tehnike industrijskog savijanja masivnog drveta.), u XX veku su nezaobilazne stolice od šperploče Charls & Ray Eames-ove, Alvar Aalto-ova stolica broj 41, Eero Saarinen-ove stolice od plastike i aluminijuma i Eero Arnio-v dizajn stolica u obliku šupljih sfera od fiberglasa i poliestera.

‘Aj'mo sad lingvističarski:

Bugarski = стол                              

Grčki = καρέκλα

Engleski = chair

Italijanski = sedia

Mađarski = szék

Makedonski = стол

Nemački = stuhl

Poljski = krzesło

Ruski = стул

Francuski = chaise

Hrvatski = stolica

Češki = židle

Španski = silla

Obrni, okreni, dupe ti posle sat vremena utrne, bez obzira da li stolicu zoveš na ovom ili onom jeziku. Pošto su Sloveni mahom sedeli (kao Mara) na kamen studencu, najveće slovensko pleme Rusi su, civilizujući se (Katarina Velika, Pruska princeza) prihvatili od Nemaca reč za stolicu i malo je modifikovali: Nemački = stuhl, Ruski = стул. Odatle do naše (i hrvatske, makedonske, bugarske) stolice, bio samo korak. A možda je prvo egzistirao sto (Astali, na turskom) pa je bilo logično da se mali stolovi na kojima se sedelo oko stola, nazovu stolicama.

Upotreba stolice je mnogostruka. Pored sedenja na njoj, ona može poslužiti da se popevši se na nju, dohvati neka stvar sa visokog ormara, promeni pregorela sijalica, o njen naslon obesi neki odevni predmet, deci može da posluži kao auto u igri a priča se da je i sex na stolici zanimljiv. Kafanske tuče stolicama već su ušle u legendu.

Naziv stolica ili stolice se javlja i kao geografski, arheološki, čak i politički pojam:

Na nadmorskoj visini od 1800 metara, neposredno ispod Pančićevog vrha - najviše geografske tačke planine Kopaonik - prostire se arheološki lokalitet Nebeske stolice, kojemu je kumovala, kao njegov prvi istraživac, arheolog Gordana Tošic iz kraljevačkog Zavoda za zaštitu spomenika kulture.

 У Столицама, недалеко од Крупња, 26. септембра 1941. године одржано је војно-политичко саветовање руководећих кадрова НОП Југославије.

Tadić poslanicima maznuo stolice!

Narodni poslanici su izvisili juče za kafenisanje u skupštinskom bifeu, a pojedinci i za ručak u restoranu, jer nisu imali gde da sednu! Predsednik Srbije pozajmio inventar iz parlamenta zbog svog prijema.

Moje stolice moj su svet, on je astatičan, na točkovima je, na jedrima, na jednoj, tri, pet ili više nogu... Ovo su reči mladog stvaraoca,Vukašina Gikića, autora multimedijalne izložbe otvorene 05. decembra 2008. godine, u Zbirci strane umetnosti, u Dunavskoj 29, u 19h.

Izložbu je otvorila  istoričarka umetnosti dr. Irina Subotić uz priču o stolicama, simbolici koju nose i njihovoj vrednosti skulpture

Jugoslovensko dramsko pozorište u saradnji sa Festvalom MESS Sarajevo

Igor Štiks
ELIJAHOVA STOLICA
Dramatizacija  Darko Lukić

Adaptacija dramatizacije i režija Boris Liješević

Postoji i Mojsijeva stolica oko koje se i danas lome koplja zbog stilizovanog krsta na njenom naslonu. Jedna struja tvrdi da je to cvetni aranžman a drugi izričito napominju da krst kao takav ne postoji u jevrejskoj tradiciji. Postoji priča da je po uzoru na nju napravljena stolica/tron Svetog Petra na kojem trenutno sedi Papa Benedikt. Prethodne izvode sam pokupio na mreži.

Vama prepuštam da nastavite ako imate volje i interesovanja. Tema ne govori o sexu, nije politička, najverovatnije nije ni zanimljiva. Tja!